کدام دردها مربوط به شانه است و کدام دردها مربوط به گردن؟
دردهای گردن و شانه بعلت نزدیک بودن این دو ناحیه به یکدیگر، ممکن است با یکدیگر اشتباه شوند. اینجا منظور از دردهای گردن همان دردهای ناشی از ستون فقرات گردن، نخاع و دیسکهای گردنی است. هم بیماران و هم گاهی اوقات پزشکان ممکن است در تعیین منشأ دردهای این دو ناحیه دچار مشکل شوند. هم دردهای شانه می توانند به گردن منتشر شوند، یعنی منشأ درد در شانه باشد ولی درد در اطراف گردن احساس شود؛ و هم دردهای گردن می توانند به شانه تیر بکشند و احساس درد در شانه رخ دهد.
وقتی گردن، شانه و یا هر دو درد دارد، اینکه منشأ درد در گردن است یا در شانه، کار پزشک است. پزشک باید به درستی منشأ درد را پیدا کرده و آن را درمان کند، وگرنه درمان کردن محلی که درد از جای دیگری به آن منتشر می شود بی اثر است. اگر پزشک مشخص نماید که منشأ درد از ناحیه ای است که در تخصص او نیست، بیمار را به متخصص مربوطه ارجاع می دهد. از طرف دیگر اگر بیماران هم آگاهی داشته باشند، در انتخاب درست متخصص مربوطه کمک کننده است. در کشورهایی که سیستم اجاع درستی دارند، همه بیماران اول باید به پزشک خانواده مراجعه می نمایند؛ چنین مشکلی پیش نمی آید که بیماران در انتخاب متخصص مربوط به دردشان دچار اشتباه شوند، ولی فعلاً در ایران این مشکل را داریم.
رشته جراحی شانه خیلی تازه تر و نوپا تر از جراحی گردن و ستون فقرات است. این رشته فقط طی سالهای اخیر پیشرفت قابل ملاحظه ای کرده است و بنابراین اغلب بیماران و بعضی از افراد کادر پزشکی بخصوص افراد مسن تر با آن آشنایی کاملی ندارند. به همین خاطر اکثر دردهای شانه به اشتباه ناشی از گردن تصور شده و این بیماران به جراحان ستون فقرات یا مغز و اعصاب مراجعه می کنند.
طرز افتراق دردهای شانه از گردن
مهمترین راه افتراق دردهای شانه از گردن معاینه دقیق بیمار است و واقعاً هیچ چیزی جای معاینه را نمی گیرد.
دردهای ستون فقرات گردن معمولاً این مشخصات را دارند:
1) دردهای گردن معمولاً در قاعده گردن، یعنی در قسمت پایینِ بغل گردن و بالای کتف احساس می شوند(اصطلاحاً بیخ گردن).
2) وقتی درد ناشی از گردن باشد معمولاً حرکات گردن دردناک است و با خم و راست کردن و چرخاندن زیاد گردن درد بیشتر می شود.
3) گاهی دردهای گردن بصورت تیز به شانه یا بازو تیر می کشند و حالتی مثل برق گرفتن رخ می دهد که جریان برق از گردن به شانه، دست و انگشتان میرسد.
4) بندرت ممکن است بیمار سابقه ضربه به گردن داشته باشد.
دردهای شانه معمولاً این مشخصات را دارند:
1) معمولاً دردهای شانه در سر شانه، بالای قسمت خارجی بازو، جلوی بازو و یا پشت بازو احساس می شوند.
2) دردهای شانه معمولاً شبها بدتر هستند و بیمار نمی تواند روی شانه مبتلا بخوابد، و گاهی بیمار را از خواب بیدار می کنند.
3) وقتی درد ناشی ازشانه است، معمولاً دامنه حرکتی شانه کم می شود، بخصوص بیمار نمی تواند دست خود را بالا ببرد و یا به پشت خود برساند؛ و اگر تلاش کند که این کار را انجام دهد، درد بیشتر می شود. درد این بیماران معمولاً با بالا بردن دست بدتر می شود و وقتی شدید می شود اغلب بیماران موقع پوشیدن لباس، درد احساس می کنند.
4) دردهای ناشی از شانه هم ممکن است که به ساعد، دست و انگشتان منتشر شوند؛ ولی معمولاً کیفیت تیز و تیر کشنده ندارند و بصورت گنگ و مبهم می باشند.
5) گاهی بیمار سابقه ضربه به شانه مثل زمین خوردن و یا کشیده شدن شانه دارد.
نکته ساده ولی خیلی مهم این است که درد های شانه با حرکات مفصل شانه بدتر میشوند و دردهای گردن با حرکات گردن. این نکته خیلی ساده است ولی واقعاً خیلی وقتها مورد غفلت قرار گرفته و باعث اشتباه تشخیصی می شود.
با دانستن موارد فوق می توان تا حدی معلوم کرد که درد ناشی از شانه است یا گردن؛ ولی برای تشخیص قطعی باید بیمار توسط پزشک ویزیت و کاملاً معاینه گردد، و در صورت لزوم از عکس، MRI و … استفاده شود.
